'Over de grens'
De NWE zoekt graag de grenzen op, liefst op alle mogelijke manieren. Maar wat zijn dat dan precies, grenzen? Wat betekenen ze voor een ander? Omdat we daar benieuwd naar zijn, vragen we elke maand iemand om iets te schrijven over het opzoeken van grenzen. Zonder echte opdracht, zonder echte restricties (behalve dan dat het niet te lang mag zijn).
Deze keer: Wendy Hassler-Forest.
Werken over de grens? Ondanks mijn achtergrond – Amerikaanse ouders die in mijn vroege kinderjaren naar Nederland waren gekomen – was dat iets voor andere mensen. Daar moet je immers sociaal voor zijn, goed in nieuwe contacten leggen, en het liefst een redelijk opstartbudget voor hebben. Maar toen ik eind twintig was begon het te kriebelen. Ik moest en zou naar het buitenland, met als einddoel een carrière bij de VN of zoiets. Nederland was opeens te bekend en vooral te ‘af’: ik kon er geen wezenlijk verschil maken.
Mijn moeder, van huis uit muzikant, was directeur van de internationale vredesorganisatie Musicians without Borders, en ik had een onverklaarbaar groot vertrouwen in mijn eigen aanleg als fondsenwerver. Dat klonk als een mooi vak, en een stuk spannender dan mijn dagelijkse baan als juridisch vertaler. Eén dag per week als vrijwilliger zou, dacht ik, een flinke bijdrage leveren aan het begrotingstekort van Musicians en mooi staan op mijn CV. Mijn moeder zette me op een popmuziekschool die Musicians in de Kosovaarse stad Mitrovica wilde oprichten, waar Serviërs en Albanezen sinds de Kosovo-oorlog strikt gescheiden leefden. Na mijn eerste bezoek aan Kosovo was ik ‘hooked’: de jongeren waren helemaal niet zo anders dan Nederlandse jongeren, alleen groeiden ze op onder bizarre, soms angstaanjagende omstandigheden en hadden ze wat rare vooroordelen. Ze vertelden me dat ze al jaren hoorden over de popschool. Zou hij er nu eindelijk komen? Voordat ik het wist had ik ze de Mitrovica Rock School beloofd. Nu de financiering nog.
Ik wilde er wonen, de situatie van dichtbij meemaken. Ik had nu immers iets waar te maken. Het bleek inderdaad belangrijk om goede contacten te kunnen leggen, maar een stuk makkelijker dan gedacht: het plan om jongeren in de etnisch verdeelde stad via popmuziek bij elkaar te brengen werd met interesse en soms zelfs enthousiasme ontvangen. We vonden locaties aan weerszijden van de stad – één locatie bleek te gevaarlijk – en vonden manieren om de jongeren toch samen te brengen, eerst buiten Kosovo, later ook clandestien binnen de stad. Acht jaar en een heleboel interetnische bands en vriendschappen later zit ik nog steeds op de Balkan en knok ik nog altijd om de Mitrovica Rock School open te houden. De Rock School is inmiddels niet meer weg te denken uit Mitrovica: we hebben voor meer dan 800 jongeren activiteiten georganiseerd en de school heeft op dit moment tien etnisch gemengde bandjes die eigen nummers schrijven, wat in 2008 echt ondenkbaar was.
Nu is het mijn taak om anderen te helpen hun grenzen te verleggen. Wat we van de jongeren vragen vergt veel meer en vooral een ander soort moed dan wat ik destijds gedaan heb. In je eigen stad en onder het toeziend oog van je klasgenoten en buren het allergrootste taboe doorbreken is niet niets. Soms is het gevaarlijk. Maar de jongeren voelen zich verbonden in hun liefde voor de muziek en hun afkeer voor de grenzen en beperkingen die de situatie aan ze oplegt. Dat maakt de Mitrovica Rock School belangrijk, voor hen, voor hun stad en ook voor mij. De VN lonkt niet meer en fondsenwerving bleek toch geen glamour-beroep. Maar al grenzen-opzoekend ben ik op iets belangrijkers gestruikeld: jonge mensen helpen deuren te openen, zodat ook zij straks dezelfde kansen kunnen hebben als ik destijds.
Wendy Hassler-Forest (1976) studeerde Engelse Taal- & Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zij werkte acht jaar als juridisch vertaler in Amsterdam. Sinds 2008 werkt zij als programmaleider voor Musicians without Borders in voormalig Joegoslavië. Zij is in Servië getrouwd en heeft twee kinderen.
